Jak upadł Berlin w 1945 roku

Dwa dni temu 8 maja minęła 67 rocznica końca II wojny światowej. Pomimo tego, iż minęło tyle lat, to warto wrócić do tamtych dni, chociaż na chwilę i dowiedzieć się jak to faktycznie wtedy było. Książka Berlin 1945. Upadek Antony Beevor’a – brytyjskiego historyka, jest chyba jedną z najlepszych publikacji na temat ostatnich miesięcy istnienia III Rzeszy i zakończenia II wojny światowej w Europie. Pozycja ta rozpoczyna się od styczniowej ofensywy wojsk radzieckich i kończy się w chwili upadku Berlina. Autor tej książki opowiada o zatwardziałym fanatyzmie i odwadze, niesamowitemu poświęceniu i okrutnej zemście. Pozycja ta została skrytykowana przez rosyjskich historyków, którzy stwierdzili, że książka ta jest kłamstwem i opisuje radzieckich żołnierzy jako zdziczałe azjatyckie hordy. Beevor chciał żeby rosyjscy historycy podeszli bardziej obiektywnie do materiałów, które znajdują się w ich archiwach i zrewidowali mit heroicznej Armii Czerwonej, wyzwalającej wschodnią część Europy w 1945 roku.
***
Dzięki tej książce mamy okazję poznać drogę marszu zwycięskiej Armii Czerwonej, która spłynęła krwią nie tylko żołnierzy, ale i napotkanej przez nią ludności cywilnej. Los żołnierza, czy cywila niewiele znaczył zarówno dla Stalina podejmującego strategiczne decyzje w Moskwie i Hitlera zamkniętego w bunkrze przy Wilhelmstraße 77. Opis wydarzeń z bunkra Führera zapada w pamięci. Hitler, który był kompletnie oderwany od rzeczywistości, wydawał nieskoordynowane rozkazy, skazując ludność cywilną i resztę armii na pewną śmierć. Chciał on umrzeć razem z Berlinem i tak się stało, 30 kwietnia 1945 roku, w leju po bombie przy bunkrze popełnił samobójstwo.
***
Beevor koncentruje się również na wyjaśnieniu motywów Józefa Stalina, który był gotowy poświęcić każdą liczbę żołnierzy, by zdobyć Berlin przed aliantami zachodnimi. Stalin panicznie bał się postępów armii amerykańskiej, wietrząc spisek w każdym jej ruchu. Paranoicznie podchodził również do własnych żołnierzy wykorzystując agentów Smierszy do ścigania „szpiegów” i „wrogów ludu” siejących defetyzm. Generałowie radzieccy tracili tysiące żołnierzy i sprzętu w rywalizacji o to, który z nich pierwszy dotrze do Berlina żeby zatknąć czerwoną flagę na budynku Reichstagu.
***
Książka ta odsłania wstrząsające opisy zbrodni, morderstw i gwałtów, dokonywanych przez żołnierzy Armii Czerwonej na ludności cywilnej. Mamy również okazję poznać elementy wewnętrznej walki o wpływy w otoczeniu Adolfa Hitlera o to, kto po jego śmierci przejmie władzę. Tak, więc jesteśmy świadkami dekadenckiego końca Berlina, totalnego upadku moralnego żołnierza i okrutnego oblicza wojny, która nie oszczędzała wtedy nikogo.
***
Warto sięgnąć po książkę, w której autor wykorzystał wiele niepublikowanych dotąd relacji świadków oraz dokumentów udostępnionych przez różne archiwa.

Antony Beevor
Berlin 1945. Upadek
Rok wydania: 2009
Wydawnictwo: Znak